यसले नेपालमा रहेका परिवारलाई बिनाशकारी आर्थिक र भावनात्मक असर पारेको छ, जसले प्रायः आफ्नो आयको मुख्य स्रोत गुमाउँछन् र आफ्ना प्रियजनको भाग्यको बारेमा निरन्तर डर र अनिश्चिततामा बाँचिरहेका हुन्छन् । नेपाल भित्रको आर्थिक कमजोरीलाई बाह्य शक्तिहरूले दुरुपयोग गर्दा यो भर्तीमा संकट सिर्जना भएको छ, जसले प्रभावित परिवारहरूको लागि मानवीय संकट निम्त्याएको छ । यस्ता भ्रामक कथाहरूले नेपाली नागरिकका लागि बिदेशमा रोजगारीका अवसरहरूबारे थप जनचेतना र नियमनको आवश्यकतालाई उजागर गर्दछ।

नेपालले पटक– पटक राजनीतिक परिवर्तनका लहरहरू देखेको छ । तर, परिवर्तनको सार्थक अनुभूति जनताले कत्तिको गरेका छन् ? सामाजिक–आर्थिक स्तरमा सुधार नआउँदा जनता निराश, आक्रोशित र प्रश्नार्थ बनेका छन् । विशेष गरी युवा पुस्ता अब निष्क्रिय दर्शकमात्र बस्न चाहँदैन, बरु निर्णय प्रक्रियामा हस्तक्षेप गर्ने मुडमा देखिन्छ।

देशको वर्तमान परिस्थितिले राजनीतिक धारहरूको पुनर्संरचनाको संकेत गरिरहेको छ। समाजवादी धारहरू आपसी टकरावको शिकार भइरहँदा पूँजीवादी धारा र पुनरुत्थानवादी शक्तिहरूबीच सम्भावित गठजोडको संकेत देखिन थालेको छ। यस्तो अवस्थामा प्रश्न उब्जिएको छ, नेपालले कुन आर्थिक मार्ग अवलम्बन गर्ने ? नेपाली अर्थतन्त्रलाई समाजवादी सिद्धान्तअनुरूप आत्मनिर्भर बनाउने कि पूँजीवादी मोडेललाई नै स्वीकार्दै जाने ?

लोकतान्त्रिक शासन व्यवस्थाको सुन्दर पक्ष भनेकै जनताले चुनेका जनप्रतिनिधिले देश र जनताप्रति उत्तरदायी भई शासन व्यवस्था सञ्चालन गर्ने हो । देशको कमजोर अर्थतन्त्र, भौगोलिक विकटता, कर्मचारी प्रशासन र जातीय विविधतालाई सन्तुलनमा ल्याएर विकास निर्माणका काम गर्नु आफैँमा एक चुनौतीपूर्ण कार्य हो ।

एमाले र माओवादी केन्द्रको एकीकरणपछि बनेको नेकपा (नेकपा) लाई फुटाउन काङ्ग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री भएको समयमा ल्याएको अध्यादेशकै कारण माधवकुमार नेपाल (माकुने), झलनाथ खनाल, बामदेव गौतमसमेतका १० भाइले नेकपा फुटाए र त्यसमा पश्चिमाहरुले राम्रो खेल खेलेर आफ्नो नियन्त्रणमा रहेको सर्वाेच्च अदालतलाई प्रयोग गरे । जसकै कारण एमालेबाट डराएका शक्तिहरु (पाँच दल) मिलेर २०७९ को निर्वाचनमा होमिए । त्यसको नतीजा उनीहरुको पक्षमा भने राम्रो आएन ।

“बेल्जियमका उपनिवेशवादी र क्याथोलिक मिसनरीहरूले १९ औं शताब्दी तिर अफ्रिकामा तयार गरेको सिद्धान्त हो हामीटिक हाइपोथेसिस (Hamitic Hypothesis) सिद्धान्त ! उन्नाइसौं शताब्दीका युरोपेली उपनिवेशवादी मानवशास्त्रीहरु चार्ल्स गेब्रियल सेलिगम्यान (1873 – 1940)द्वारा Races या Africa नामक सोधग्रन्थ लेखे, त्यस्तै जोसेफ आर्थर डे गोबिनाउ ( १८१६ – १८८२) The inequality या human races जस्ता नश्लिय विभाजनको पुस्तक लेखेर दक्षिण अफ्रिकामा नश्लिय विभाजनको सुरुवात गरे । यसरी अफ्रिकाको काला जाति भित्र पनि फरकफरक नश्लको मान्छेहरु छन् भनेर अफ्रिकामा ३ वटा जातीय समुह खडा गरे ।“हामीटिक“ सेमिटिक, र कुशाइटिक बनाएर त्यसमध्ये हामीटिक जातिहरू चाहिँ बाहिर बाट आएको हो र यिनै बाहिर बाट आएका “हामीटिक” हरुले अफ्रिकामा आएर सभ्यताको विकास गरे भनेर एउटा काल्पनिक सिद्धान्त प्रतिपादन गरे ।”

नेकपा एमालेका अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीसित ‘जोरी’ खोज्नेको के हाल हुन््रछ भन्ने पछिल्लो घटनाले देखाएको छ । यसअघि १५ वर्षसम्म माधवकुमार नेपाल नेकपा एमालेको महासचिव रहेर हालिमुहाली गर्न पाएका थिए । तर, जब एमालेमा केपी ओली हावी बन्दै गए, त्यसपछि भने नेपालको राजनीति नै कीनारा लाग्दै गयो । जसकै कारण उनले नेकपा एस

“पछिल्लो समय किराँत समुदायमा ‘याङ्बेन’ निकै रुचाइएको मांसाहारी परिकार बनिरहेको छ। यो परिकार झ्याउ, सुंगुरको मासु, र रक्तीको मिश्रणले तयार हुन्छ। याङ्बेन बनाउन झ्याउ (१ सय ग्राम), सुंगुरको मासु (१ किलोग्राम), रक्ती (५०० ग्राम), बेसार, नुन, सुकेको खोर्सानी, जिरी, अदुवा, लसुन, कुकिङ तेल, र टिम्मुरको धुलो आवश्यक पर्छ। मासुलाई भुटेर मसलाको मिश्रण गर्ने र रक्ती तथा झ्याउ थपेर करिब १५ मिनेट पकाएपछि स्वादिलो याङ्बेन तयार हुन्छ। झ्याउको प्रयोगले मासुको स्वादलाई उत्कृष्ट बनाउने भएकाले यो परिकार किराँत समुदायमा विशेष लोकप्रिय छ। “

“पाँचथर समाजको ५ औं अधिवेशनले नयाँ कार्यसमिति समयमै दिन नसक्दा संस्थापक र सदस्यहरू मर्माहत भएका छन्। संस्थालाई अनिर्णयको बन्दी बनाएर राख्न नहुने भन्दै तत्काल समाधानका लागि चार विकल्प प्रस्ताव गरिएका छन्। प्रस्तावमा नेतृत्व परिवर्तनको सुझावसँगै महिलाको सहभागिता वृद्धि र राजेन्द्रकुमार थाम्सुहाङलाई अध्यक्ष बनाउँदै समाजलाई उद्देश्य र गन्तव्यमा पु¥याउन सक्रिय बनाउने उपायहरू समावेश छन्।”

“नेपाल पत्रकार महासंघले विगतमा पत्रकारहरूको हकहित र स्वतन्त्रताको रक्षा गर्दै महत्वपूर्ण भूमिका खेले पनि पछिल्लो निर्वाचनले महासंघभित्रको नेतृत्वमा दलगत हस्तक्षेप, कर्पोरेट दबाब, र स्वार्थपूर्ण राजनीतिले गम्भीर समस्या उत्पन्न गरेको छ।निर्वाचन प्रक्रियामा दलहरूको प्रत्यक्ष संलग्नता, बालुवाटारमा उम्मेदवार चयन, र कर्पोरेट मिडियाको प्रभावले महासंघको स्वायत्तता संकटमा पारेको छ। श्रमजीवी पत्रकारहरूको मुद्दा प्राथमिकतामा नपर्दा महासंघको वास्तविक उद्देश्य ओझेलमा परेको छ।निर्मला शर्मा र रामप्रसाद दाहालको नेतृत्वले महासंघलाई सुधार गर्न सक्ने वा संस्थालाई दलगत र कर्पोरेट स्वार्थको थलोमा सीमित गर्ने भन्ने प्रश्न उठेको छ। महासंघको उद्देश्य विपरीत देखिएको यो संकटले पत्रकारिताको स्वतन्त्रतालाई खतरामा पारेको छ, र श्रमजीवी पत्रकारहरूको एकताबद्धता तथा संरचनात्मक सुधारको आवश्यकता झनै महत्त्वपूर्ण बनेको छ।”

“यो सामग्रीले नेपालका प्रमुख हिन्दू मन्दिरहरूको सूची प्रस्तुत गर्दछ र यी मन्दिरहरूबाट पवित्र माटो र पानी सङ्कलन गरी ठूलो यज्ञ आयोजना गर्ने योजनाबारे जानकारी दिन्छ। यसले भविष्यमा धार्मिक र सांस्कृतिक कार्यक्रमहरूको आयोजना गर्ने योजनाहरूबारे पनि चर्चा गरेको छ, जसमा अनलाइन मन्दिर दर्शन र भर्चुअल तीर्थयात्रा प्याकेजहरू समावेश छन्। यसले पवित्र स्थलहरूमा पहुँच बढाउन र भक्तजनहरूको आध्यात्मिक भागीदारीलाई प्रोत्साहित गर्नको लागि यी कार्यक्रमहरूको महत्त्वलाई विशेष रूपमा जोड दिएको छ।”

भ्रष्टाचारभित्र पनि कसरी झन् ठुलो भ्रष्टाचार हुँदोरहेछ भन्ने तथ्य ललिता निवास, नक्कली शरणार्थी, क्वीन्टलौँ सुन आदि काण्डले प्रष्ट पारेकै छ । जनताले विश्वास गरेर माथि पुरÞ्याएका पात्रहरूकै अनुसन्धान फाइलहरू बाक्ला हुदै जाँदा ‘राजा आउ, देश बचाउ’ भन्ने ब्यानरको बजार तेजी हुनु स्वभाविक हो ।

हरेक मानिसको जीवन निर्माणमा आमा बुवाको ठुलो योगदान रहेको हुन्छ। आमा बुवाको कारण हाम्रो जन्म भएको हो, पालन पोषण भएको हो। अर्को शब्दमा भन्नु पर्दा महिला र पुरुषको उपज हौं हामी ।

“चियाको उत्पत्ति ईसा पूर्व २७४० मा चीनबाट भएको विश्वास गरिन्छ। त्यसताका चीनका बादशाह सेननु सिकार खेल्न जंगल गएको अवस्थामा थकाइ लागेर थकाइ मेट्न र पानी पिउन एउटा रुखको फेदमा बसेका थिए। उक्त समयमा रुखबाट पात झरेको र पानी राखेको ग्लासमा पसेपछि पानीको रंग परिवर्तन भएको थियो। त्यो पानी पिउँदा स्वादमा फरक परेको र टाउको दुख्न पनि कम भएको महसुस बादशाहले गरेका थिए। त्यसपछि बादशाहले रुख र पातलाई संरक्षण गर्दै औषधिको रूपमा प्रयोग गर्न थालिएपछि चिनीया भाषामा TAY, TE र TEA हुँदै चिया नामाकरण भएर आएको विश्वास गरिन्छ।”

“नेपालका प्रमुख खाद्य बालीहरू धान, मकै, गहुँ आदि मानिन्छन्। खाद्य तथा पोषण सुरक्षामा यसका अलावा अन्य बालीहरू—कोदो, फापर, जौ, उवा, चिनो, कागुनो, लट्टे, मार्सी आदिको पनि विशेष भूमिका र महत्व रहेको पाइन्छ। सामान्यतया कृषकहरूले सदियौँदेखि लगाउँदै र संरक्षण गरी आएका बालीहरूलाई रैथाने वा स्थानीय बाली भनिन्छ। यी बालीहरू स्थानीय हावापानीअनुकूल, जस्तै सुख्खा, खडेरी, अनावृष्टि तथा अतिवृष्टि, रोग र किरा सहन सक्ने खालका हुन्छन्। रैथाने बालीमा जलवायु परिवर्तनको असर अन्य उन्नत बाली तथा जातको तुलनामा स्थिर रहेको अध्ययनबाट पाइएको छ। नेपालमा कूल खेतीयोग्य जमिनमध्ये करिब ३ लाख ५० हजार हेक्टर भूमिमा रैथाने जातका बालीहरू उत्पादन हुने गरेको तथ्याङ्कले देखाउँछ।”

“तपाईंलाई थाहा छ, सरकारले गाँजा किन प्रतिबन्ध गरेको तपाईंले कहिले कतै सुन्नुभएको छ फलानो गाँजा खाएर मरेछ भनेर पक्कैपनि सुन्नुभएको छैन । किनकि, गाँजा खाएर मान्छे मरेकै छैन । हो, कसैलाई अरु रोग पनि छ र अत्यधिक गाँजाको सेवन गरेको छ भने मर्न पनि सक्ला । तर, गाँजा नै अधिक खाएर लठ्ठ होला, एकसुरिया होला, तथापि मर्न चैँ मर्दैन ! मान्छे मर्ने भनेको त रक्सी चुरोट अत्यधिक खाएर पो हो !”

” संसारका प्राणीहरू सबैको जीवनकाल छ । आहार, निन्द्रा, भय र मैथुन सबै प्राणीमा छ । आफ्नो प्रकारको आवास, क्रिडा, समाज, स्नेह, माया, अहंकार प्राणीहरूमा छ । तर, मानिसको जीवन अरु प्राणीको जीवन भन्दा के–के कुरामा फरक छ ? मानव भएर हामीले यो फरक के हो र, केका लागि हो भनेर बुझ्नैपर्छ “

” देशको प्रमुख कार्यकारी पदमा रहेका केही व्यक्ति पुनः राजनीतिमा फर्केका छन् भने केही राजनीतिक माहोल बनाउन अग्रसर छन्दे, शको दोस्रो उपराष्ट्रपति बनेका नन्दकिशोर पुन (पासाङ) माओवादी केन्द्रको तर्फबाट त्यस पदमा पुगेका थिए । अहिले उनी माओवादीको उपाध्यक्ष बनिसकेका छन् , सबैलाई आश्चर्यमा पार्दै पार्टी कमिटी बैठकमा उपस्थित भएका उनलाई उपाध्यक्षमा मनोनीत गरियो “